De Bomenstichting brengt monumentale bomen in kaart en kan dankzij tool beter en sneller inspecteren
De bomenstichting zet zich al meer dan 50 jaar in voor het behoud van groen cultureel erfgoed. Hun missie: het bevorderen van de zorg en aandacht voor bomen, omdat dit een onmisbare schakel vormt in het leven op aarde en dus onmisbaar is voor de mens’. Eén van de aandachtspunten is het behoud van monumentale bomen. Door deze beter in kaart te brengen en door middel van inspecties status te geven worden monumentale bomen in Nederland beter zichtbaar bij publiek en eventuele ketenpartners.
We spraken met Bert Plaat, voormalig ondernemer, hovenier, boomchirurg en docent en inmiddels gepensioneerd en zeer gepassioneerd bomeninspecteur bij de Bomenstichting.
De applicatie & website Landelijk Register Monumentale Bomen
De nieuwe website Landelijk Register van Monumentale Bomen bevat de gegevens van monumentale bomen in Nederland en deze worden weergeven op de bomenkaart. De voormalige website was verouderd en voldeed niet om de gegevens van de bomenkaart te delen met andere partijen. Daarbij kon nieuwe informatie uit waarnemingen in het veld alleen handmatig worden verwerkt. Bert vertelt: “Veel vrijwilligers waren in het veld bezig met pen en papier. Met een nieuw ontwikkelde web app kunnen we nu met mobiele telefoons de informatie direct verwerken en is de kaart sneller up-to-date. Wel zo eenvoudig.” Maar niet alle vrijwilligers zijn gelijk mee in het proces, zo vertelt Bert. “Bij de Bomenstichting zijn er veel vrijwilligers op leeftijd actief met bomen inspecteren. Deze boominspecteurs kunnen wellicht wel de juiste ‘devices’ hebben, maar niet de juiste handigheid. Meerdere van hen hebben moeite om nieuwe zaken te leren en onthouden. Deze vrijwilligers proberen we intensiever te begeleiden en we maken speciaal voor hen handleidingen en instructievideo’s.”
Delen met andere partijen
“Met de nieuwe website is onze bomenkaart eenvoudiger te delen met andere partijen, denk aan Staatsbosbeheer en gemeenten”, aldus Bert. Een nieuwe aanwinst is dat er meer mogelijkheden zijn voor de geïnteresseerde bezoekers van onze website. Via de publieke kaartversie kunnen burgers vlakbij hun locatie zoeken naar monumentale bomen en meer informatie daarover. Daarbij is er de mogelijkheid om met de smartphone ook zelf een nieuwe waarneming voor een favoriete boom te kunnen doen.
Bert vervolgt: “Daarnaast hebben wij een nieuw dashboard voor de actieve boominspecteurs waar nauwkeurig is te filteren welke bomen waar zijn, wat de status daarvan is en wanneer ze voor het laatst zijn geïnspecteerd. Zo kunnen onze boominspecteurs in een bepaald gebied voortaan beter filteren om gerichter te inspecteren.”
Scan de QR-code om naar de app te gaan!
Wat maakt nou een monumentale boom?
Er zijn drie voorwaarden waaraan bomen moeten voldoen om in het Landelijk Register van Monumentale Bomen te worden opgenomen:
1. De boom moet een minimale leeftijd van 80 en liefst 100 jaar hebben.
2. De boom dient voldoende gezond te zijn en een levensverwachting te hebben van minimaal 10 jaar.
3. Daarbij hanteren we een aantal criteria om een nieuwe boom goed te kunnen keuren.
Een paar voorbeelden:
- is beeldbepalend voor de omgeving;
- is cultuurhistorisch waardevol: standplaats is een belangrijk plek in de (lokale) geschiedenis;
- is dendrologisch waardevol: zeldzame soort of variëteit;
- is natuurwetenschappelijk of ecologisch waardevol: is het een moederboom, herbergt de boom bijzondere planten en/of dieren;
Elke boom vertelt een verhaal
Bert vindt het inspecteren van de monumentale bomen een prachtige uitdaging. “Elke boom vertelt een verhaal, net zoals een mens dat doet. Het is boeiend om te zien dat het bomenleven tegenslagen kent in de vorm van ziektes maar ook door schade na hevige stormen. De meeste bomen zijn gelukkig sterk en veerkrachtig, maar ze zijn zeker niet altijd perfect. Soms maken ze takken die niet goed zijn gehecht in de stam en daarom spontaan kunnen uitbreken. Zo kunnen paardenkastanjes en okkernoten enorme brede kronen ontwikkelen, waar de dragende stam op een gegeven moment te zwaar belast gaat worden. Gelukkig is er veel kennis op gebied van het vak boomverzorging, om deze bomen vakkundig te kunnen helpen.
Wanneer een boom met problemen in particulier eigendom is, kunnen we als boominspecteur bemiddelen om de juiste verzorging mogelijk te maken. Daarbij kan de Bomenstichting bijdragen aan de kosten van het onderhoud met het Bomenfonds. Dat vind ik het mooiste aan mijn vrijwilligerswerk. Het behouden van zoveel mogelijk monumentale bomen en op deze manier bij te dragen aan het groene culturele erfgoed. Door de nieuwe waarnemingsapp in ArcGIS, mogelijk gemaakt door de donatie van de Geo Impact Stichting, kunnen we op een efficiënte manier de bomen inspecteren. Zo weten we nog beter hoe het er voor staat met de monumentale bomen in ons land.”
Foto’s zijn eigendom van Bert Plaat en met toestemming gebruikt.
Bronnen: bomenstichting.nl, monumentalebomen.nl
De donatie van de Geo Impact Stichting draagt bij aan:
Het beter in kaart brengen van de monumentale bomen in Nederland en de status daarvan.
Een nieuwe omgeving voor het Landelijk Register van Monumentale Bomen in ArcGIS die beter deelbaar is met meerdere partijen.
Inspecties zijn nu mogelijk via de telefoon en direct zichtbaar in het dashboard en op de kaart.
De inspecteur kan beter selecteren op een gebied en daarmee gerichter inspecteren.